Terug naar de kust brengt een lichtbaak in beeld - misschien wel geïnspireerd door onze Noordwijkse trouwe wachter, die met haar schijnsel het licht weer schijnt op een eerdere bezoeker van 'Noordwijkse Huizen', de begaafde kunstenaar Albert J. Funke Küpper. Uitgebreid aandacht was er al voor hem.....te weinig.....tijd voor een grote tentoonstelling in het Katwijks Museum met misschien het Noordwijkse als dependance.......zien het wel!
De socialistisch FUNKE KÜPPER
DOOR CORNELIS VETH
ER is na Funke Küpper’s dood in dit tijdschrift reeds over hem geschreven, en er is nadien nog veel over hem geschreven, juist in de laatste tijd. Ook door mij. Bij zijn leven weinig of niets. Het is het lot juist van die kunstenaars, die met hun werk midden in het leven staan, en die geen tijd hebben voor een halte, voor een terugblik, dat zij gewaardeerd en beoordeeld worden, maar niet opgemerkt. Het thans bij de Arbeiderspers verschenen boek, aan zijn gedachtenis gewijd, en de dezer dagen gehouden tentoonstellingen, hebben ons een overzicht op zijn voor een zo kort leven verrasend grote productie gegeven, en ons het recht gegeven, hem onder de besten van het genre te rangschikken.
Behalve zijn grote en kleine platen voor De Notenkraker heeft deze tekenaar affiches, illustraties voor kinderboeken, actuele notities, krab* bels naar stadsgezichten en landschappen, ontwerpen voor boekbanden en tenslotte gedegen en mooie studies naar de natuur gemaakt. Het bijzondere in zijn platen voor De Notenkraker, datgene, waarin hij zich van de andere tekenaars*medewerkers bleef onderscheiden, is een eigenschap, die samenhangt met dit geduldig en toegewijd tekenen naar de natuur. Bezat hij niet in alles zoveel routine, hij werd ook nooit, de te geroutineerde, die vaste stereotype vormen gaat gebruiken. Alles bleef op waarneming berusten, en hierbij heeft hem stellig juist dat werk van verslaggeven in tekening geholpen, dat zoveel van den mens en zijn arbeidskracht eiste. Wat hij evenzeer in hoge mate bezat, waren schilderskwaliteiten, en hij heeft zijn grote kennis van de eisen en mogelijkheden van de kleurendruk gebruikt, om in die prenten met politieke en sociale bedoeling ook nog een prachtig colorist te zijn. Hij tekende met een kernachtige gave lijn, die men herkent waar men zijn werk aantreft. Die lijn, dat handschrift, is soms vinnig, een enkel maal wat gemaniëreerd, maar nooit banaal. Zijn portret*caricaturen zijn kost voor den fijnproever, staatslieden, vaak reeds min of meer caricaturaal getypeerd, kon hij op een nieuwe wijze tekenen, die de belangstelling opnieuw opwekte. Hij tekende kinderen met grote voor* liefde, hij tekende ze met geest en humor, soms ook met een hart vol mededogen en bitterheid. In zijn prentenboeken heeft hij, in enkele omtrekken, dieren in allerlei houding, beweging en rol getekend. Op zijn tentoonstelling vindt men, behalve zijn bekende werk voor de krant, veel dat hij in zijn vrije tijd heeft gemaakt, of ook wel als voor* studie om later te gebruiken. Het is waarschijnlijk dat dit werk in eigen ogen de voorkeur heeft gehad. Daaronder zijn die scherpe, sarcastische schetsen naar paren in een danshuis, die breedgedane krijttekeningen van havens, stadshoeken, velden, van mensen in het schellinkje van de schouwburg, van kindertjes bij het spel of in de slaap, van dieren, daar zijn naaktstudies, treffend van bouw en karak* teristiek. Daar zijn ook landschappen uit Corsica en uit ons eigen land: „Zoutelande". Voor de eer van zijn naam heeft echter het werk in opdracht gemaakt of in de dienst der arbeidersbeweging zeker geen geringer waarde. Enige van zijn prenten voor De Notenkraker spreken van een eigen fantasie en een kracht van uitdrukking, die ze onder de meesterstukken doet tellen van de Nederlandse journalistieke kunst.
Het lijkt me van belang, dit vast te stellen. Er zijn onder de op vergaderingen en op andere plaatsen gemaakte schetsen, onder de tekeningen naar landschap of gebouw, vooral misschien onder die naar kinderen, en in het algemeen in het werk naar de natuur, voor* treffelijke dingen. In het oog van den maker zullen ze wellicht wel zo belangrijk zijn geweest als wat hij voor de pers leverde, zoals de mens nu eenmaal de neiging heeft, datgene wat moet, wat een taak is, een beroepstaak, minder warm genegen te zijn dan wat men voor zijn plezier doet. Alles wel beschouwd is evenwel onder de tekeningen naar de natuur en onder de schilderijen niet zoveel, dat niet door anderen even goed gedaan is, en dat zijn naam zou hebben gevestigd.
Daarom geloof ik, dat Funke Küpper, evenals zijn voorganger Albert Hahn, het best geëerd wordt door de herinnering aan zijn politieke en andere werk voor publicatie, waarin bijna ongemerkt de talloze blijken van zijn waarneming en studie zijn verwerkt, waarin de zo zeldzame vinding en fantasie van het werkelijk scheppend talent zich uiten, bezield door de hartstocht van den warm voelenden mens of de spot* zucht van den wijze.
uit: De gids; maandschrift der Sociaal-Democratische Arbeiderspartij jrg 21, 1936, no 201-02-1936 (schatting)
